Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh tham gia thảo luận ở hội trường về Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ Luật hình sự

Ngày 24/5/2017, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự. Đồng chí Đỗ Thị Lan, Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH  tỉnh Quảng Ninh tham gia phát biểu tại hội trường về nội dung này.

Đại biểu Đỗ Thị Lan, Ủy viên Ban thường vụ Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu thảo luận.

Tham gia phát biểu, Đại biểu Đỗ Thị Lan cơ bản đồng tình với dự thảo Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự và tham gia một số nội dung sau:

1. Về  phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 Tuổi (Điều 12), đại biểu thống nhất với phương án 2:  theo đó người từ  đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự trong trong 28 tội danh đã liệt kê về các tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Bởi vì: theo đại biểu, nếu theo phương án 1:  trẻ em từ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự cả về tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng đối với 3 tội danh: Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho người khác, tội hiếp dâm, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản. Quy định như vậy sẽ không còn cơ hội cho trẻ em sửa chữa lỗi lầm, học tập và phát triển, trong cả khi phạm tội ít nghiêm trọng ví dụ: Một trẻ em do đánh nhau với bạn làm tổn hại sức khỏe của bạn từ 11% đến 30% có thể phạm tội cố ý gây thương tích hặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo điều 134 thì bị phạt cải tạo không giam giữ từ 6 tháng đến 3 năm. Quy định như vậy là chưa phù hợp với chính sách Hình sự đó là:“Đối với trẻ em phạm tội khi không còn biện pháp xử lý khác mới phải xử lý bằng biện pháp hình sự” trong khi  hệ thống Luật pháp chúng ta còn quy định nhiều chế tài để xử phạt đối với trẻ em vi phạm ở mức độ nghiêm trọng như: xử phạt hành chính “Đưa vào trường giáo dưỡng và cơ sở giáo dục bắt buộc”; Giáo dục ở phường, Xã, trường lớp học đối với trẻ em vi phạm ở mức độ ít nghiêm trọng. Quy định như phương án 2 cũng  phù hợp với xu hướng quốc tế và chính sách Hình sự về trẻ em mà Hiến pháp 2013, Bộ luật Tố tụng hình sự và các luật khác đã xác định. Vì vậy: đại biẻu đề nghị chọn phương án 02.
Tuy nhiên trong thực tế hiện nay trẻ em phạm tội có chiều hướng ra tăng nhất là đối với tội hiếp dâm và giết người, cố ý gây thương tích còn do một số nguyên nhân: trẻ em sử dụng ma túy, thiếu hiểu biết pháp luật và các biện pháp xử phạt hành chính, giáo dục, giáo dưỡng đối với trẻ em phạm tội chưa thực sự có hiệu quả do vậy cử tri lo lắng. Đại biểu đề nghị với Chính phủ có giải pháp nhằm thực hiện có hiệu quả các biện pháp hành chính, giáo dưỡng, phòng chống tội phạm trẻ em góp phần ổn định trật tự xã hội.

2. Về Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm ( Điều 317)

Đại biểu nhất trí với nội dung quy định đã dự thảo tại Điều 317 cụ thể tại điểm a, khoản 1 đã quy định:  hành vi sử dụng hoá chất mà biết rõ là cấm sử dụng hoặc ngoài danh mục được phép sử dụng gây ảnh hưởng nghiêm trọng thì bị xử lý hình sự .Tuy nhiên, thực tế trong thời gian qua có những vụ ngộ độc chết người vì sử dụng thực phẩm chất lượng không đảm bảo do lỗi của người sản xuất đã vi phạm qui trình sản xuất, chế biến không đúng quy định, không kiểm định nguyên liệu, kiểm định chất lượng thực phẩm trước khi đưa ra tiêu thụ, nên đã không biết rõ việc sử dụng nhầm nguyên liệu hay không biết rõ là đã sử dụng chất, hóa chất cấm trong sản xuất chế biến thực phẩm. Ví dụ vụ dùng Cồn công nghiệp thay cho Cồn thực phẩm để pha chế rượu, nhưng không biết dẫn đến chết người, có vụ chết nhiều người (theo tư liệu cơ quan tư pháp cung cấp). Nhưng cơ quan tư pháp rất khó xử lý, vì điều 244 Bộ luật Hình sự 1999 qui định hành vi phạm tội là “người nào chế biến, cung cấp phải  biết rõ thực phẩm không đảm bảo..”.... Tại dự thảo luật 2015 cũng qui định tương tự về hành vi phạm tội do ý thức chủ quan của người chế biến, cung cấp phải “biết rõ thực phẩm không đảm bảo...”. Như vậy hành vi của người chế biến, cung cấp thực phẩm.. do làm sai qui trình chế biến, thiếu trách nhiệm như trường hợp nêu trên mà gây hậu quả rất nghiêm trọng sẽ không xử lý hình sự được. Do vậy đại biểu đề nghị bổ sung hành vi vi phạm các quy định về quy trình chế biến thực phẩm gây hậu quả nghiêm trọng vào khoản 1 điều 317 để qui định xử lý hình sự loại tội phạm này.

* Về một số liên quan đến an toàn thực phẩm như tội sản xuất, buôn bán hàng giả: Quy định tại các Điều 192. Điều 193, Điều 194 và Điều 195.

Đại biểu cho rằng, nếu chỉ qui định hành vi “sản xuất” và “buôn bán” hàng giả mà không qui định hành vi  “Tàng trữ”, “Vận chuyển” thì sẽ không đáp ứng được thực tiễn đấu tranh phòng chống loại tội phạm này. Ví dụ kiểm tra phát hiện cả kho hàng là lương thực, thực phẩm, thuốc phòng chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật giả hoặc bắt được đối tượng vận chuyển thường xuyên rất nhiều hàng giả, hàng cấm, thực phẩm không đảm bảo an toàn mà không chứng minh được là buôn bán hoặc sản xuất không xác định được chủ hàng đối với hàng vận chuyển thì sẽ không xử lý hình sự được mặc dù hành vi đó là tiếp tay , đồng phạm và gây hậu quả nghiêm trọng. Do vậy cần bổ sung thêm hành vi “Tàng trữ”, “Vận chuyển” hàng giả và các loại hàng tương ứng như qui định tại điều 192, 193,194, 195 với số lượng, giá trị lớn phải là tội phạm và bị xử lý hình sự.

3. Về tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên, khoáng sản (Điều 227).

Dự thảo Luật qui định xử lý hình sự các hành vi khai thác tài nguyên, khoáng sản trái phép có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên và thu lời bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên là chưa đảm bảo tính răn đe, chưa phù hợp với tình hình thực tiễn. Vì vậy cần xác định đây chính là hành vi chiếm đoạt tài sản của nhà nước, của nhân dân và phải xử lý nghiêm đảm bảo tính răn đe để khắc phục tình trạng  khai thác tài nguyên, khoáng sản trái phép hiện nay.

Thực tế tệ nạn than tặc, cát tặc gây ra  hệ quả xấu ở nhiều nơi,làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, gây ô nhiễm môi trường, gây dư luận xấu trong xã hội. Tại Quảng Ninh cấp ủy, chính quyền, các cơ quan tư pháp đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp khắc phục trong đó xử lý nghiêm tổ chức cá nhân vi phạm. Đã xử lý đối tượng khai thác lượng than có trị giá 100 triệu đồng trở lên thì bị xử Hình sự. Nhưng trên thực tế điều tra xác định các vụ có trị giá 100 triệu là rất ít, chủ yếu là dưới 100 triệu không xử lý được hình sự nên chưa đảm bảo tính răn đe. Nay Luật dự thảo tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên, khoáng sản trị giá từ 500 triệu đồng trở lên và thu lời bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, giữ như quy định tại điều 227 Bộ luật hình sự 2015 thì loại tội này vẫn gặp khó khăn trong điều tra xét xử và chưa đảm bảo tính răn đe. Hiện nay 1 tấn than nguyên khai giá 1,1 triệu đồng, nếu khai thác trái phép gần 500 tấn than thì phải có tổ chức sản xuất, vận chuyển, tiêu thụ quy mô tương đối lớn. Trong thực tế đối tượng phạm tội ít để tồn lượng than lớn như vậy mà sẽ vận chuyển tiêu thụ ngay sau khi khai thác.

Vì vậy, để kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm, góp phần bảo vệ  tài nguyên, khoáng sản. Đại biểu đề nghị tại điểm a khoản 1 nên hạ thấp mức thu lời bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng thay cho 100.000.000 đến dưới 500.000.000 và tại điểm b khoản 1 giá trị tài nguyên, khoáng sản bị các hành vi khai thác trái phép trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng là bị xử lý hình sự.

Ngô Sỹ Khảo ( VP Đoàn ĐBQH tỉnh)