Phát huy vai trò của hội thẩm nhân dân

Trong những năm qua, Toà án nhân dân 2 cấp của tỉnh đã luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi hỗ trợ cho hoạt động của hội thẩm nhân dân (HTND). Nhờ đó, trình độ, chuyên môn nghiệp vụ, tinh thần, trách nhiệm của đội ngũ HTND không ngừng được nâng lên, góp phần tạo chuyển biến tích cực trong việc tham gia xét xử tại phiên toà và công tác tuyên truyền, đấu tranh, phòng, chống các loại tội phạm, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội địa phương.

Các hội thẩm nhân dân Toà án nhân dân tỉnh cùng nghiên cứu, thảo luận hồ sơ một số vụ án trước khi tham gia xét xử.

Hiện toàn tỉnh có 252 HTND bao gồm cán bộ công chức, viên chức đã nghỉ hưu hoặc đang hoạt động kiêm nhiệm trong các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể ở cấp tỉnh và huyện. Hầu hết đội ngũ HTND đều có trình độ cử nhân luật hoặc đã tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật được cấp chứng chỉ của các cơ quan có thẩm quyền. Trong nhiệm kỳ 2011-2016, HTND của Toà án nhân dân 2 cấp đã tham gia xét xử 14.194 vụ án các loại. Số lượng tội phạm và các vụ án đều tăng so với nhiệm kỳ trước, diễn biến, tính chất ngày càng phức tạp, nguy hiểm là thách thức không nhỏ đặt ra đối với những người đảm nhiệm vai trò HTND. Vì vậy, đã có không ít những vụ án hội thẩm cùng với thẩm phán đã thống nhất kéo dài thời gian nghị án theo quy định để tiếp tục xem xét kỹ hơn, thậm chí có vụ án còn hoàn lại hồ sơ cho Viện Kiểm sát để điều tra bổ sung một số vấn đề mới xét xử được. Với tinh thần, trách nhiệm ấy đội ngũ HTND đã phát huy tốt vai trò của mình, tham gia xét xử các vụ án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, tổ chức và công dân. Cùng với việc xét xử các loại án theo đúng quy định của pháp luật, thông qua hoạt động xét xử lưu động tại các địa phương, sinh hoạt tại tổ dân, khu phố nơi cư trú, đội ngũ HTND còn tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật cho người dân. Từ đó, góp phần giáo dục công dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật và nêu cao ý thức đấu tranh phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác.

Tuy nhiên trên thực tế, nhiều HTND hiện vẫn công tác tại các cơ quan nhà nước, nên việc kiêm nhiệm nhiệm vụ của HTND khá vất vả, nhiều khi không sắp xếp được thời gian để tham gia nhiều phiên toà. Để khắc phục khó khăn đó, HTND Toà án nhân dân 2 cấp đã chủ động, linh hoạt trong phân công, bố trí đủ số lượng hội thẩm tham gia xét xử tại toà. Theo đó, những hội thẩm đã nghỉ hưu được xác định là lực lượng nòng cốt, luôn sẵn sàng thay thế khi những hội thẩm được phân công xét xử không thể tham gia, hạn chế thấp nhất tình trạng phải hoãn vụ án do thiếu HTND.

Bà Hoàng Thị Đào, tổ 9, khu 7, phường Hồng Hà, TP Hạ Long - người có trên 20 năm kinh nghiệm làm hội thẩm tại Toà án nhân dân tỉnh, chia sẻ: Đối với mỗi vụ án được phân công tham gia xét xử tôi luôn dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, nghiêm túc các nội dung trong vụ án, chuẩn bị các câu hỏi để tham gia tranh tụng tại phiên toà. Đặc biệt, đối với những vụ án phức tạp, trước khi mở phiên toà, tôi và các hội thẩm luôn chủ động thảo luận hoặc trao đổi với thẩm phán chủ toạ phiên toà để giải đáp những khúc mắc. Trong quá trình tham gia xét xử tại phiên toà, bên cạnh lắng nghe lời khai của bị cáo, nhân chứng,… tôi cũng chú ý xem xét kỹ các tình tiết giảm nhẹ để cân nhắc chính xác về hình phạt đưa ra đối với người phạm tội.

Với trách nhiệm của ngành, trong nhiệm kỳ qua, Toà án nhân dân 2 cấp của tỉnh đã quan tâm, tổ chức 10 lớp tập huấn, học tập và trao đổi kinh nghiệm, bổ sung kiến thức pháp luật chuyên sâu cho HTND trong toàn tỉnh. Qua đó, đáp ứng được yêu cầu nâng cao về năng lực chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật kịp thời những văn bản pháp luật mới và tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong thực tiễn xét xử cho HTND. Để nâng cao hơn nữa vai trò của HTND trong quá trình xét xử, thời gian tới toà án nhân dân 2 cấp sẽ phối hợp với Uỷ ban MTTQ tiếp tục giới thiệu, tuyển chọn HTND đủ trình độ, phẩm chất đạo đức. Đồng thời, tăng cường tổ chức sơ kết, tổng kết định kỳ để kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm những mặt hạn chế trong hoạt động HTND.

Nguyễn Dung