Hội thảo sẽ bổ sung lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng đặc khu kinh tế

(Đồng chí Đỗ Thị Hoàng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo tổ chức Hội thảo quốc tế tỉnh Quảng Ninh, trả lời phỏng vấn Báo Quảng Ninh)

- Thưa đồng chí, Hội thảo khoa học quốc tế về phát triển ĐKKT - Kinh nghiệm và cơ hội mà tỉnh ta chủ trì tổ chức hướng đến mục tiêu gì?

+ Với mong muốn tranh thủ sự quan tâm, ủng hộ của các cơ quan trung ương của Việt Nam, các nhà khoa học, nhà quản lý, giới trí thức, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức tài chính, nhà đầu tư trong và ngoài nước đối với việc xây dựng và phát triển ĐKKT, đồng thời thông qua đây hy vọng sẽ được các đại biểu tham dự chia sẻ những bài học kinh nghiệm liên quan đến quá trình hình thành, phát triển mô hình ĐKKT trên thế giới trong hơn 3 thập kỷ qua. Trên cơ sở đó, góp phần đưa ra định hướng và giải pháp phù hợp, hiệu quả cho việc xây dựng và phát triển ĐKKT tại Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Bên cạnh đó, Hội thảo nhằm tuyên truyền, quảng bá về tiềm năng, lợi thế, những chính sách cải cách đổi mới của Việt Nam nói chung và tỉnh nói riêng đến cộng đồng trong nước và quốc tế, qua đó góp phần kêu gọi, thu hút đầu tư vào Quảng Ninh với trọng tâm là ĐKKT Vân Đồn, khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái.

Kỳ vọng rằng Hội thảo sẽ thu được những kết quả mong đợi, góp phần bổ sung những lý luận và thực tiễn có liên quan đến việc xây dựng và phát triển ĐKKT không chỉ cho Việt Nam, mà còn cho nhiều quốc gia tham dự Hội thảo, đặc biệt là làm rõ những nội dung trọng tâm: Vai trò, sự cần thiết phải xây dựng ĐKKT; định hướng phát triển ngành nghề; thể chế, cơ chế chính sách; cách thức thu hút nguồn lực; mô hình tổ chức phù hợp cho một ĐKKT; những khó khăn, thách thức trong quá trình phát triển mô hình ĐKKT. Chúng tôi cũng hy vọng Hội thảo sẽ góp phần tạo sự chuyển biến về nhận thức trong cộng đồng, các cấp, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội; đồng thời củng cố niềm tin và sự đồng thuận trong quá trình phát triển mô hình mới - mô hình ĐKKT mở, hướng ngoại góp phần thực hiện hiệu quả 3 đột phá chiến lược mà Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra và chủ trương đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở.

- Nhân dịp này, đề nghị đồng chí cho độc giả của Báo hiểu rõ hơn về quan điểm của tỉnh trong việc lựa chọn Vân Đồn để xây dựng mô hình đặc khu?

+ Việc đề xuất xây dựng ĐKKT tại Vân Đồn được tỉnh xem xét, lựa chọn phù hợp với chủ trương của Trung ương; đồng thời trên cơ sở đúc rút kinh nghiệm thế giới về phát triển mô hình ĐKKT, đặc khu hành chính và thực tiễn trong nước. Có thể nói, huyện đảo Vân Đồn hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để xây dựng mô hình ĐKKT:

Thứ nhất, đây là quần đảo lớn nhất miền Bắc, từ lâu đã được biết đến bởi vẻ đẹp hoang sơ, cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, môi trường tự nhiên trong lành và chưa bị tác động nhiều bởi các yếu tố con người. Do ôm trọn Vịnh Bái Tử Long - điểm kết nối Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà, nên Vân Đồn có vai trò quan trọng trong bảo tồn, phát huy và tôn vinh những giá trị ngoại hạng toàn cầu của hai địa danh nổi tiếng thế giới này. Đây cũng là khu vực được các nhà khoa học đánh giá có sự đa dạng sinh học cao với những hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới, thể hiện ở đa dạng thành phần loài, nguồn gen đặc hữu quý hiếm với rất nhiều loài động thực vật có tên trong Sách Đỏ, điển hình là Vườn quốc gia Bái Tử Long.

Thứ hai, Vân Đồn có vị trí địa kinh tế, chính trị chiến lược, tuy tương đối tách biệt với đất liền, nhưng lại có khả năng kết nối và tiếp cận nhanh với các trung tâm chính trị, kinh tế lớn của vùng và khu vực do nằm trên đường trung chuyển chiến lược từ khu vực Đông Á xuống Đông Nam Á, ASEAN - Trung Quốc; trong khu vực hợp tác hai hành lang, một vành đai kinh tế Việt Nam - Trung Quốc; hợp tác kinh tế Vịnh Bắc Bộ mở rộng và nằm trên hành lang kinh tế Trung Quốc - ASEAN; bên cạnh thị trường Trung Quốc trên 1,3 tỷ dân, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Trong bán kính khoảng 1 đến 4 giờ bay, từ Vân Đồn có thể kết nối với các trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch của thế giới.

Thứ ba, nói đến Vân Đồn không thể không nói đến giá trị văn hoá lịch sử gắn liền với nơi ra đời của người Việt cổ (văn hoá Cái Bèo, Soi Nhụ) và sự phát triển của đất nước qua các thời kỳ với hàng chục di tích lịch sử như đình Quan Lạn, đền thờ vua Lý Anh Tông, đền thờ tướng Trần Khánh Dư, đền Cặp Tiên, chùa Cái Bầu... Đặc biệt, ngay từ thế kỷ XII (năm 1149) dưới triều vua Lý Anh Tông, thương cảng Vân Đồn đã được thành lập và nhanh chóng phát triển thành nơi trao đổi, buôn bán sầm uất suốt một thời gian dài từ thời Lý, Trần đến Lê. Đây là một điểm mốc quan trọng trong quá trình hội nhập, giao thương quốc tế của đất nước. Do đó, yếu tố con người cũng góp phần làm nên nét đặc biệt riêng có của Vân Đồn...

Thứ tư, những tiềm năng nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Vân Đồn đã được Trung ương ghi nhận và đã có định hướng phát triển, được cụ thể trong nhiều quyết định của Chính phủ và nghị quyết quan trọng của Trung ương về phát triển kinh tế biển. Đặc biệt, trong Quyết định 220/QĐ-TTg ngày 18-2-2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 đã xác định tính chất của Vân Đồn. Bộ Chính trị cũng đã đồng ý chủ trương triển khai dự án Khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp có hạng mục casino tại Khu kinh tế Vân Đồn tại Thông báo số 138-TB/TW ngày 24-6-2013.

- Quảng Ninh đã và sẽ làm gì để xây dựng được mô hình này? Mô hình này sẽ hỗ trợ thế nào cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh ta?

+ Để triển khai Đề án “Xây dựng ĐKKT Vân Đồn” đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tiễn, tỉnh xây dựng lộ trình thực hiện theo 3 giai đoạn. Giai đoạn đến 2015, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý, hệ thống chính trị, bộ máy hành chính và một số công trình hạ tầng đồng bộ, các quy hoạch quan trọng khác; tìm chọn, xúc tiến các đối tác, nhà đầu tư chiến lược đầu tư vào các dự án động lực theo thứ tự ưu tiên đã được xác định; tập trung đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Giai đoạn 2016-2025, tiếp tục hoàn thành kết cấu hạ tầng đồng bộ, đẩy mạnh thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch, công nghiệp giải trí và các dịch vụ kèm theo như: Dịch vụ tài chính ngân hàng, y tế, giáo dục... Giai đoạn 2026-2030, hoàn thiện và phát huy hiệu quả mô hình ĐKKT Vân Đồn. Cơ bản hoàn thành các mục tiêu trong giai đoạn phát triển từ nay đến năm 2030.

Để đạt được lộ trình như nêu trên, ngoài việc hoàn thiện đề án, còn rất nhiều việc phải làm, như: Làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, công tác tư tưởng tạo sự đồng thuận, chung tay của nhân dân cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế. Phối hợp với các cơ quan trung ương nghiên cứu, xây dựng luật về ĐKKT tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Vân Đồn. Xây dựng một bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu quả, hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế; dành nguồn lực xây dựng và hoàn thành chính quyền điện tử, trung tâm hành chính công của ĐKKT Vân Đồn trong năm 2014. Từng bước áp dụng mô hình lãnh đạo công - quản trị tư. Về đào tạo và thu hút nguồn nhân lực: Trước mắt, xây dựng đề án đào tạo phát triển nguồn nhân lực của Đặc khu giai đoạn 2015-2030; có các chính sách ưu đãi và ngành nghề đào tạo phải phù hợp với cơ cấu kinh tế và định hướng phát triển ngành nghề ưu tiên của Khu. Chú trọng việc ứng dụng, chuyển giao và làm chủ công nghệ phục vụ phát triển: Công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ môi trường; bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Xác định danh mục các dự án hạ tầng thiết yếu để tập trung đầu tư, đặc biệt là các tuyến cao tốc: Hải Phòng - Hạ Long; Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái; Vân Đồn - Lạng Sơn; sân bay quốc tế và cảng du lịch Vân Đồn. Xây dựng cơ chế ưu đãi đặc biệt để khuyến khích đối với các dự án sử dụng công nghệ xanh, tiết kiệm tài nguyên và thân thiện với môi trường; phát triển bền vững. Đẩy mạnh khai thác có hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Có các cơ chế, giải pháp để huy động nguồn lực chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Chắc chắn, Vân Đồn sẽ là một đòn bẩy thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tỉnh, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, đảm bảo an sinh, phúc lợi xã hội, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa khu vực nông thôn và khu vực thành thị, tạo ra cơ hội chuyển dịch lao động từ khu vực công nghiệp nặng sang khu vực dịch vụ, du lịch và công nghiệp giải trí nhằm thúc đẩy chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh” theo hướng bền vững. Hình thành một vùng động lực thu hút đầu tư, tri thức, cư dân chất lượng và kinh nghiệm quản lý tiên tiến của nước ngoài; tạo ra những sản phẩm khác biệt với chất lượng cao và có khả năng cạnh tranh quốc tế; đóng góp không nhỏ vào GDP của cả nước. Thông qua việc thu hút đầu tư tạo ra đan xen lợi ích, bảo đảm quốc phòng an ninh, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh kinh tế quốc tế.

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Ngọc Hà (Thực hiện)

Ý kiến của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Chính phủ, Quốc hội

về việc xem xét thành lập Đặc khu kinh tế Vân Đồn

Ngày 6-4-2013, khi thăm và làm việc tại Vân Đồn, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, Vân Đồn cần có cơ chế đặc thù để khơi dậy những tiềm năng to lớn. Bộ Chính trị sẽ xem xét việc xây dựng Đặc khu Hành chính - Kinh tế đặc biệt Vân Đồn và giao Ban Cán sự Đảng Chính phủ chuẩn bị kỹ lưỡng, toàn diện đề án này.

Ngày 11-8-2013, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trực tiếp thị sát việc triển khai quy hoạch chung xây dựng Khu Hành chính - Kinh tế đặc biệt Vân Đồn. Thủ tướng đã có ý kiến: Trên cơ sở đề xuất kiến nghị của tỉnh Quảng Ninh, Chính phủ sẽ xem xét các cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm xây dựng Đặc khu HC-KT Vân Đồn trình Trung ương và Quốc hội quyết định.

Ngày 28-8-2013, đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân, Phó Chủ tịch Quốc hội khi đi thị sát việc chuẩn bị Khu Hành chính - Kinh tế đặc biệt Vân Đồn đã kết luận: Tỉnh Quảng Ninh đã chủ động làm việc với tất cả các bộ, ngành T.Ư liên quan, một số uỷ ban của Quốc hội để sau khi báo cáo thì có sự đồng thuận. Tôi là một trong số rất nhiều người ủng hộ chủ trương này.