Khẳng định vai trò cơ quan quyền lực nhà nước địa phương

LTS: Ngày 6-1-1964 diễn ra kỳ họp đầu tiên của HĐND tỉnh, đánh dấu bước phát triển mới của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ở địa phương sau sáp nhập tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng thành tỉnh Quảng Ninh. Trong từng thời kỳ lịch sử, gắn với sự nghiệp đấu tranh và xây dựng đất nước, HĐND tỉnh luôn thực hiện tốt nhất các chức năng cơ bản là quyết định và giám sát để đưa kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển đúng hướng. Nhân kỷ niệm 50 năm ngày thành lập tỉnh, Báo Quảng Ninh thực hiện chuyên đề về vai trò và đóng góp của HĐND tỉnh trong công cuộc xây dựng và phát triển Quảng Ninh giàu, mạnh, văn minh, hiện đại.

Trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, phát huy vai trò đại biểu của nhân dân, các thành viên HĐND đều thể hiện tính tích cực công tác, tuyên truyền động viên nhân dân thực hiện tốt mọi chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. HĐND tỉnh đã có những quyết định đúng, sát thực để UBHC tỉnh chỉ đạo thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương, động viên, cổ vũ nhân dân thi đua lao động sản xuất và chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Vùng mỏ, chi viện sức người, sức của cho miền Nam ruột thịt.

Các đại biểu HĐND tỉnh trò chuyện bên lề một cuộc họp thường kỳ. Ảnh: Ngọc Hà

Sau giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, HĐND tỉnh với vai trò, chức năng của mình đã có nhiều đổi mới trong hoạt động, ban hành nhiều nghị quyết trúng, đúng và sát với tình hình thực tế. Bên cạnh các nghị quyết chung về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong từng năm, từng thời kỳ, HĐND tỉnh đã ban hành các nghị quyết chuyên đề mang tính đột phá, có tác động to lớn đến đời sống nhân dân, được đón nhận, đi vào cuộc sống, mang lại sự phát triển to lớn trên địa bàn.  Các kỳ họp HĐND tỉnh đã từng bước được đổi mới, trong đó việc xây dựng nội dung kỳ họp và thực hiện quyền giám sát của đại biểu HĐND tỉnh tại kỳ họp thông qua phiên họp giải trình, chất vấn và trả lời chất vấn ngày càng hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tiễn xã hội và mong mỏi của cử tri.

Nhờ đó, kinh tế của tỉnh liên tục tăng trưởng. Từ một tỉnh phải nhận hỗ trợ của T.Ư, đến nay Quảng Ninh là tỉnh thu ngân sách nhà nước đứng thứ 5 toàn quốc. Đặc biệt, giai đoạn 2005-2010, kinh tế tỉnh tiếp tục phát triển toàn diện, duy trì tốc độ tăng trưởng cao, tiềm lực, quy mô nền kinh tế tăng mạnh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP theo giá so sánh) bình quân đạt 12,7%/năm. Thu, chi ngân sách có bước tiến bộ vượt bậc, đã chủ động điều hành thu, chi ngân sách, tăng cường quản lý, phân cấp quản lý, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ ngân sách địa phương. Các lĩnh vực văn hoá - xã hội có những bước chuyển biến tích cực, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện. Vị thế của tỉnh ngày càng được nâng cao.

Đồng chí Nguyễn Như Hiền, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh khẳng định: Suốt 50 năm qua, tuy từng thời kỳ lịch sử có những biến động về số lượng đại biểu, cơ cấu tổ chức bộ máy, nhưng hoạt động của HĐND tỉnh đều hướng tới việc đổi mới hoạt động trên nhiều mặt. Phương pháp chỉ đạo, điều hành kỳ họp linh hoạt, khoa học hơn. Chất lượng thẩm tra của các Ban HĐND tỉnh ngày càng nâng cao, khi các Ban chủ động tiếp cận, tham gia đóng góp ý kiến ngay từ khi cơ quan soạn thảo xây dựng dự thảo nghị quyết. Tại các phiên họp thảo luận, chủ toạ kỳ họp thường xuyên gợi mở nhiều vấn đề mang tính phản biện để đại biểu HĐND tập trung thảo luận, nêu ý kiến đề nghị giải trình hoặc chất vấn đối với các cơ quan có liên quan; định hướng những vấn đề lớn, quan trọng để đại biểu tập trung thảo luận và quyết nghị công khai. Chất lượng đại biểu các nhiệm kỳ sau đều được nâng lên, đảm bảo các tiêu chuẩn về trình độ, phẩm chất đạo đức, chính trị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thực tiễn, xứng đáng với trọng trách, sự tin tưởng mà cử tri và nhân dân giao phó, gửi gắm. Cơ quan dân cử, đại biểu dân cử ngày càng nâng cao vị thế, đóng góp quan trọng vào sự phát triển nhanh, bền vững của tỉnh, của đất nước.

ĐỒNG CHÍ NGUYỄN HỒNG QUÂN, NGUYÊN PHÓ BÍ THƯ THƯỜNG TRỰC TỈNH UỶ, NGUYÊN CHỦ TỊCH HĐND TỈNH: Để nâng cao tính quyền lực thường xuyên của HĐND HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. Vai trò quyền lực đó thể hiện qua các kỳ họp, hoạt động giám sát, hoạt động của đại biểu HĐND. Các quyết định của HĐND phản ánh được các chủ trương của tỉnh, đáp ứng được các yêu cầu thực tiễn của địa phương về phát triển kinh tế - xã hội, AN-QP, chăm lo đời sống nhân dân và đáp ứng được quyền lợi thiết thực của cử tri trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, để tránh tính hình thức trong hoạt động của HĐND, thì ngay sau các kỳ họp phải nhanh chóng triển khai các nghị quyết bằng các kế hoạch cụ thể của UBND tỉnh, các ngành, địa phương. Việc thực thi các quyết định đó có nghiêm túc và kịp thời hay không thuộc về trách nhiệm sâu sát của Thường trực và các Ban HĐND thông qua hoạt động giám sát. Chủ động, sáng tạo, sâu sát và linh hoạt trong điều hành, phối hợp với UBND trong việc cụ thể hoá các nghị quyết đó thành các chương trình hành động có trọng tâm, trọng điểm. Qua hoạt động giám sát để đưa ra các kiến nghị kịp thời, tiếp tục đôn đốc các cơ quan chấp hành thực hiện nghiêm túc và những vấn đề tồn đọng chưa giải quyết được sẽ là những nội dung bàn thảo trong các kỳ họp sau. Tuy nhiên, nếu chỉ trông chờ vào hoạt động giám sát của Thường trực và các Ban thì không thể bao quát được, nên cần chú trọng tới vai trò giám sát của cá nhân đại biểu HĐND. Do đó, cần phải đổi mới hình thức và nội dung các cuộc tiếp xúc cử tri. Tiếp xúc theo chuyên đề và đi sâu vào các buổi tiếp xúc cử tri tại đúng địa bàn cử tri kiến nghị có sự tham gia đối thoại của lãnh đạo các cơ quan có thẩm quyền. Qua đó, vừa giải quyết tốt các kiến nghị cử tri vừa thực hiện tốt vai trò giám sát của HĐND. Đại biểu dân cử tiếp xúc cử tri không chỉ thông qua kỳ họp, mà còn tiếp xúc theo đối tượng, lứa tuổi, địa bàn để nâng cao tính giám sát của đại biểu HĐND để góp phần nâng cao tính quyền lực thường xuyên của HĐND.

Hải Lê