Chế độ tai nạn lao động cho người lao động làm việc dưới dạng hợp đồng lao động bằng lời nói

Bạn Trương Thanh T., hòm thu truongthanht...@ gmail.com, hỏi: "Từ ngày 3/5/2018, bố tôi có đi làm thợ xây cho một chủ thầu xây dựng. Tuy nhiên, ở quê làm tự do nên không có hợp đồng lao động (HĐLĐ) mà chỉ thỏa thuận với nhau bằng lời nói. Ngày 15/6, bố tôi bị ngã giàn giáo và được chủ thầu đưa đi bệnh viện điều trị. Kết quả bố tôi bị gãy xương cột sống và liệt 2 chân. Trong ngày chủ thầu đưa bố tôi đi bệnh viện có đưa cho bố tôi 2 triệu đồng để lo tiền viện phí và từ đó đến nay không có ý kiến gì. Xin hỏi trường hợp của bố tôi có phải là tai nạn lao động (TNLĐ) không? Bố tôi có được hưởng chế độ chính sách gì không?".

Trung tâm Tư vấn pháp luật và Huấn luyện an toàn lao động Công đoàn Quảng Ninh tư vấn cho bạn như sau:

Điều 15 Bộ luật Lao động năm 2012 có quy định: HĐLĐ là sự thoả thuận giữa người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ) về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động. Điều 16 Bộ luật Lao động năm 2012 quy định: Hình thức HĐLĐ gồm:

1. HĐLĐ phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 2 bản, NLĐ giữ 1 bản, NSDLĐ giữ 1 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Đối với công việc tạm thời có thời hạn dưới 3 tháng, các bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.

Như vậy, có thể khẳng định bố bạn và chủ thầu có quan hệ lao động trong đó chủ thầu là NSDLĐ, bố bạn là NLĐ. HĐLĐ giữa chủ thầu và bố bạn là HĐLĐ bằng lời nói.

Nguy cơ mất ATLĐ vẫn luôn rình rập người lao động tại các công trình xây dựng. Ảnh: Phạm Tăng.

Tại khoản 1, Điều 142 Bộ luật Lao động 2012 quy định về TNLĐ như sau: "TNLĐ là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho NLĐ xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động”. Theo đó, trường hợp bố bạn bị ngã giàn giáo và bị gãy xương cột sống, liệt 2 chân trong khi làm việc được coi là TNLĐ. Bố bạn và chủ thầu có HĐLĐ được giao kết bằng lời nói thì khi bị TNLĐ bố bạn được hưởng chế độ TNLĐ.

Điều 144 Bộ luật Lao động 2012 quy định trách nhiệm của NSDLĐ đối với người bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp:

1.Thanh toán phần chi phí đồng chi trả và những chi phí không nằm trong danh mục do BHYT chi trả đối với NLĐ tham gia BHYT và thanh toán toàn bộ chi phí y tế từ khi sơ cứu, cấp cứu đến khi điều trị ổn định đối với NLĐ không tham gia BHYT. 

2. Trả đủ tiền lương theo HĐLĐ cho NLĐ bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp phải nghỉ việc trong thời gian điều trị.

3. Bồi thường cho NLĐ bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp theo quy định tại Điều 145 của Bộ luật này.

Điều 145 Bộ luật Lao động 2012 quy định về quyền của NLĐ bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp:

1. NLĐ tham gia BHXH bắt buộc được hưởng chế độ TNLĐ, bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật BHXH.

2. NLĐ thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà NSDLĐ chưa đóng BHXH cho cơ quan BHXH, thì được NSDLĐ trả khoản tiền tương ứng với chế độ TNLĐ, bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật BHXH. Việc chi trả có thể thực hiện một lần hoặc hằng tháng theo thỏa thuận của các bên.

3. NLĐ bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp mà không do lỗi của NLĐ và bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên thì được NSDLĐ bồi thường với mức như sau:

a) Ít nhất bằng 1,5 tháng tiền lương theo HĐLĐ nếu bị suy giảm từ 5,0% đến 10% khả năng lao động; sau đó cứ tăng 1,0% được cộng thêm 0,4 tháng tiền lương theo HĐLĐ nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 11% đến 80%;

b) Ít nhất 30 tháng tiền lương theo HĐLĐ cho NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc cho thân nhân NLĐ bị chết do TNLĐ.

4. Trường hợp do lỗi của NLĐ thì NLĐ cũng được trợ cấp một khoản tiền ít nhất bằng 40% mức quy định tại khoản 3 Điều này.”.

Ngoài ra, tại Điểm b, khoản 2, điều 2, Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực từ ngày 1/1/2016 (riêng quy định này có hiệu lực từ ngày 1/1/2018) có quy định: NLĐ là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm: NLĐ làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.

Như vậy, tại thời điểm giao kết HĐLĐ đến khi bị tai nạn là hơn 1 tháng, cho nên bố bạn là đối tượng phải tham gia bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật hiện hành. Theo như thông tin bạn cung cấp thì không rõ chủ thầu có tham gia BHXH bắt buộc cho bố bạn hay không nên có thể chia 2 trường hợp như sau:

Trường hợp 1: Chủ thầu có tham gia BHXH bắt buộc cho bố bạn thì bố bạn sẽ được hưởng chế độ TNLĐ từ cơ quan BHXH bằng các hình thức trợ cấp 1 lần hoặc trợ cấp hằng tháng... được quy định cụ thể tại Điều 46, 47, 49, 50, Luật BHXH năm 2014. Cụ thể: Điều 46. Trợ cấp một lần (1). NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30% thì được hưởng trợ cấp một lần. (2). Mức trợ cấp một lần được quy định như sau: Suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 05 lần mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,5 lần mức lương cơ sở; Ngoài mức trợ cấp quy định tại điểm a khoản này, còn được hưởng thêm khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng BHXH từ một năm trở xuống thì được tính bằng 0,5 tháng, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 0,3 tháng tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc để điều trị.

Điều 47. Trợ cấp hằng tháng: (1). NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 31% trở lên thì được hưởng trợ cấp hằng tháng. (2). Mức trợ cấp hằng tháng được quy định như sau: (a) Suy giảm 31% khả năng lao động thì được hưởng bằng 30% mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 2% mức lương cơ sở; (b) Ngoài mức trợ cấp quy định tại điểm a khoản này, hằng tháng còn được hưởng thêm một khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng BHXH, từ một năm trở xuống được tính bằng 0,5%, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 0,3% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc để điều trị.

Điều 49: Phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình: NLĐ bị TNLĐ, bệnh nghề nghiệp mà bị tổn thương các chức năng hoạt động của cơ thể thì được cấp phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình theo niên hạn căn cứ vào tình trạng thương tật, bệnh tật.

Điều 50. Trợ cấp phục vụ: NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên mà bị liệt cột sống hoặc mù hai mắt hoặc cụt, liệt hai chi hoặc bị bệnh tâm thần thì ngoài mức hưởng quy định tại Điều 47 của Luật này, hằng tháng còn được hưởng trợ cấp phục vụ bằng mức lương cơ sở.

* Trường hợp 2: Chủ thầu không tham gia BHXH bắt buộc cho bố bạn. Theo quy định tại khoản 2, điều 145, Bộ Luật lao động nêu trên, Chủ thầu là NSDLĐ có trách nhiệm trả khoản tiền tương ứng với chế độ TNLĐ theo quy định của Luật BHXH nêu ở trên. 

TT TVPL và Huấn luyện ATLĐ

(Điện thoại: 02033.829961/0969.902.505)