Liên quan đến khiếu nại của ông đặng Văn Thành (Ba Chẽ): Cần một sự đồng thuận...

Vừa qua, Toà soạn Báo Quảng Ninh có nhận được đơn thư của ông Đặng Văn Thành (thôn Nam Kim, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ) khiếu nại về việc đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) của Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu khi triển khai Dự án Trung tâm chăn nuôi, trồng cây lâm sản, đặc sản ngoài gỗ tại thôn Nam Kim, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ. Chính quyền và doanh nghiệp đã hứa cấp GCNQSDĐ, cấp điện, nước, san gạt nền nhà cho gia đình ông, nhưng đã không thực hiện...

Mảnh đất gia đình ông Đặng Văn Thành tự san gạt trên cơ sở Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu hỗ trợ chi phí san gạt, không đảm bảo kỹ thuật, có nguy cơ sạt lở.

Thực hư việc chính quyền “nuốt lời”

Chỉ vào khoảnh đất rộng chừng hơn 100m2, ông Đặng Văn Thành than thở: “Nhà bây giờ không ở được nữa rồi; dột từ nóc dột xuống. Muốn chuyển nhà ra nơi ở mới để trả đất cho dự án, nhưng chỗ diện tích san gạt này không đủ 400m2 như chính quyền và doanh nghiệp đã hứa nên chưa chuyển nhà được đâu”. Bà Bàn Thị Lan (tên khác là Bàn Thị Hai), vợ ông Thành, tiếp lời: “Đất chỗ này san gạt rồi nhưng sợ mưa sạt lở cũng đâu dám làm nhà mà ở chứ. Doanh nghiệp chỉ hỗ trợ có 50 triệu đồng tiền san gạt, nhưng thực tế san gạt mất 80 triệu đồng, gia đình lấy tiền đâu để bù. Chính quyền và doanh nghiệp còn hứa cấp sổ đỏ, cấp điện, nước, nhưng có thấy gì đâu mà cứ bắt chuyển. Không đủ 400m2 đất, không cấp sổ đỏ, không cấp điện, nước chúng tôi sẽ không đi đâu. Sao cán bộ hứa mà không làm cho dân, bảo sao dân tin được cán bộ đây”!.

Dự án Trung tâm chăn nuôi, trồng cây lâm sản, đặc sản ngoài gỗ của Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu làm chủ đầu tư được triển khai từ tháng 4-2014 trên diện tích 11ha tại thôn Nam Kim, xã Đồn Đạc. Hộ ông Thành là một trong 13 hộ dân phải GPMB, di chuyển ra nơi ở mới bởi ảnh hưởng của Dự án. Theo Quyết định số 748/QĐ-UBND ngày 21-4-2014, của UBND huyện Ba Chẽ về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Trung tâm chăn nuôi, trồng cây lâm sản, đặc sản ngoài gỗ tại thôn Nam Kim có tổng số tiền bồi thường, GPMB để triển khai dự án là trên 1 tỷ 980 triệu đồng. Hộ ông Thành được bồi thường và đã ký nhận tổng số tiền trên 279 triệu đồng. Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất (TT PTQĐ) huyện Ba Chẽ Vi Văn Chiến, cho biết: “Để đảm bảo cho một số gia đình phải di chuyển nơi ở mới sớm ổn định đời sống, sản xuất, bàn giao mặt bằng để thi công dự án, chủ đầu tư có ý kiến hỗ trợ san gạt cho 4 hộ (trong đó có hộ ông Thành - PV), mỗi hộ 1 nền nhà sau khi các hộ tự tìm được vị trí khu đất phù hợp để làm nhà. Về phía huyện, ngày 28-9-2015 đã làm việc với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ba Chẽ và đi đến thống nhất, phía Công ty tạo điều kiện cho mỗi hộ 1 khoảnh đất khoảng 400m2 để Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu hỗ trợ san gạt nền nhà. Ngay sau đó, chủ đầu tư đã tiến hành san gạt được 2 nền nhà cho 2 hộ ông Đặng Dảu Hẻn và Đặng Văn Lầu. Còn 2 hộ ông Đặng A Sám và Đặng Văn Thành chưa san gạt. Riêng hộ ông Thành việc chưa san gạt nền nhà là do, ở thời điểm chủ đầu tư tiến hành san gạt thì ông Thành chưa tìm được địa điểm. Hơn nữa, hộ ông Thành 5 lần 7 lượt tìm địa điểm rồi lại thay đổi địa điểm. Thậm chí, khi hộ ông Thành chỉ địa điểm, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp đã cắt cây, dọn thực bì, hộ ông Thành vẫn còn có ý định chọn địa điểm khác với lý do, ở mảnh đất đó người trong gia đình sẽ bị ma bắt. Cuối cùng ông Thành chọn địa điểm nằm sát tỉnh lộ 329 (Mông Dương - Ba Chẽ), một trong những địa điểm trước đây ông Thành đã chọn; đồng thời, đề nghị chủ đầu tư giao tiền mặt để gia đình tự san gạt. Diện tích khoảnh đất được bao nhiêu là do gia đình tự quyết định”. Còn về việc cấp GCNQSDĐ, cấp điện, nước cho hộ ông Thành, ông Chiến giải thích: “Theo quy định việc cấp GCNQSDĐ, gia đình ông Thành có trách nhiệm báo cáo UBND xã để xem xét nguồn gốc đất. Trường hợp đủ điều kiện thì xã sẽ có trách nhiệm hướng dẫn hộ dân các thủ tục cần thiết. Về điện, việc di chuyển công tơ điện do Điện lực Ba Chẽ hướng dẫn gia đình làm thủ tục di chuyển và chỉ thực hiện được khi gia đình dựng được nhà tại nơi ở mới. Thêm nữa, hiện tại gia đình ông Thành đang sử dụng nước tự chảy, vị trí khu đất san gạt nền nhà ở mới chỉ cách nhà ở hiện tại khoảng 10m, vì vậy, sau khi làm nhà xong, gia đình có thể tự kéo nước sang sử dụng mà không có ảnh hưởng gì”.      

Phải “cầm tay chỉ việc”!

Chia sẻ thêm với chúng tôi, Giám đốc TT PTQĐ huyện Ba Chẽ Vi Văn Chiến nói: “Nói thực, trường hợp của ông Thành, chúng tôi đã vận động, thuyết phục rất nhiều lần, chính quyền và doanh nghiệp cũng đã tạo điều kiện hết mức. Ngày 16-5-2014, khi ký nhận tiền bồi thường, gia đình ông Thành đã cam kết bàn giao mặt bằng thi công dự án sau 20 ngày từ ngày ký nhận tiền. Đến nay đã hơn 2 năm, hộ ông Thành vẫn chưa bàn giao. Chúng tôi đã cố gắng vận động, thuyết phục để không phải sử dụng đến biện pháp cưỡng chế”.

Theo những thông tin, tài liệu chúng tôi tìm hiểu được, huyện Ba Chẽ đã thực hiện áp giá bồi thường, hỗ trợ đối với các loại tài sản trên đất cho các hộ dân theo đúng quy định tại Bộ đơn giá bồi thường tài sản đã đầu tư vào đất khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh, ban hành theo Quyết định số 398/2012, ngày 27-2-2012 của UBND tỉnh. Trong số trên 279 triệu đồng gia đình ông Thành đã ký nhận bồi thường có 6 triệu đồng được chi trả để hỗ trợ gia đình di chuyển; 5,5 triệu đồng hỗ trợ gia đình thuê nhà; 75 triệu đồng chi trả để gia đình tự lo tái định cư. Việc huyện Ba Chẽ, và Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu hỗ trợ gia đình địa điểm, chi phí san gạt nền nhà (theo đề nghị của gia đình là hỗ trợ tiền mặt) cũng đã thể hiện rõ thiện chí, đảm bảo tối đa quyền, lợi ích để gia đình ông Thành có thể sớm ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, nguyên nhân mấu chốt dẫn đến việc ông Thành gửi đơn khắp nơi để khiếu nại lại xuất phát từ chính cách làm chưa chặt chẽ của doanh nghiệp và địa phương.

Ngay từ khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ phía TT PTQĐ huyện Ba Chẽ đã không tính toán bồi thường cho hộ ông Thành 1 nền chuồng lợn láng xi măng có tổng trị giá trên 2,3 triệu đồng và hộ ông Đặng Dảu Hẻn 1 nền nhà đất san gạt có tổng trị giá trên 2,1 triệu đồng. Tuy phần hạng mục này đã được bồi thường bổ sung, nhưng vô hình chung tạo cho người dân tâm lý thiếu tin tưởng vào kết quả kiểm đếm và thực hiện bồi thường, hỗ trợ.

Khu đất mà vợ chồng ông Thành tự san gạt, bằng cảm quan cho thấy, lo ngại của gia đình xảy ra sạt lở khi xây dựng nhà ở là có cơ sở. Phần nền san gạt cao hơn so với mặt đường 329 khoảng 40 phân, nhưng lại sâu và thấp hơn so với đỉnh đồi tới hơn 5m, theo hướng dốc thoai thoải. So với nền nhà ông Đặng Dảu Hẻn, được Công ty CP Đầu tư Kỷ Tâm - Than Hà Tu trực tiếp san gạt, cách san nền nhà của hộ ông Thành không được áp dụng phương thức giật cấp (một trong những biện pháp nhằm tránh sạt lở), độ cao nền nhà cũng thấp hơn hẳn. Giá như, khi gia đình ông Thành san gạt nền nhà có sự giám sát, hướng dẫn, hỗ trợ của doanh nghiệp, địa phương sẽ không xảy ra cơ sự, ông Thành khiếu nại về việc thiếu diện tích và có nguy cơ sạt lở.

Tìm hiểu vụ việc, chúng tôi được biết thêm, hiện mảnh đất gia đình ông Thành đã san gạt dự định dựng nhà mới khó có thể mở rộng để đảm bảo diện tích 400m2 như gia đình đề nghị vì vướng bởi 2 lý do. Nếu tiếp tục cắt ngọn quả đồi để mở rộng diện tích thì chi phí sẽ rất lớn. Còn nếu mở rộng ra phía chân đồi thì vướng vào ngôi nhà của ông Triệu Quay Sênh. Ngôi nhà ông Sênh nằm trong hành lang ATGT đường bộ, đáng lý đã phải giải toả khi thi công tỉnh lộ 329, nhưng đến nay chính quyền vẫn cho tồn tại, ông Sênh vẫn sử dụng ngôi nhà để ở và chứa đồ đạc; đồng thời, việc bồi thường cho ông Sênh đối với phần tài sản này cũng còn những vướng mắc chưa thể giải quyết.

Từ những phân tích trên có thể thấy, đối với các hộ dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi trình độ dân trí chưa cao, rất cần chính quyền làm tốt công tác tuyên truyền, vận động thuyết phục; thậm chí, đồng hành “cầm tay chỉ việc” cho người dân để tìm được sự đồng thuận. Thêm nữa, chính quyền cũng cần kiên quyết, giải quyết dứt điểm những tồn tại còn liên quan đến công tác GPMB của những dự án trước đó, tránh trường hợp người dân bị xúi giục đi khiếu nại vượt cấp, kéo dài.

Cẩm Nang