Liên quan khiếu nại của ông Hoàng Văn Thành (Hoành Bồ): Doanh nghiệp cần trách nhiệm, chính quyền cần xử lý nghiêm minh

Vừa qua, Toà soạn Báo Quảng Ninh nhận được đơn của ông Hoàng Văn Thành, trú tại thôn Bãi Cát, xã Vũ Oai, huyện Hoành Bồ. Trong đó, ông Thành kiến nghị việc Công ty TNHH Tiên Lâm (Uông Bí) đã cho người và phương tiện đến san gạt mặt bằng trên phần diện tích đất do gia đình ông quản lý; thậm chí nổ súng uy hiếp gia đình ông để thực hiện dự án khai thác đá tại mỏ đá xã Vũ Oai (Hoành Bồ) trong khi việc bồi thường GPMB chưa được giải quyết dứt điểm...

Theo ông Hoàng Văn Xìn, phần diện tích hiện đã bị đất đá trên đồi vùi vốn là đất trồng lúa được gia đình khai hoang từ năm 1990, nằm trong diện tích được cấp giấy CNQSDĐ lâm nghiệp.

Chưa đền bù xong đã GPMB

Ông Hoàng Văn Xìn, bố đẻ của ông Hoàng Văn Thành cho biết: Từ những năm 1990 gia đình tôi đã được giao đất rừng ở đây để sản xuất. Ngày 9-12-2009, chúng tôi đã được UBND huyện Hoành Bồ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) lâm nghiệp số AP 445253 với tổng diện tích 86.104m2. Khi dự án khai thác đá của Công ty TNHH Tiên Lâm triển khai có lấy vào phần diện tích trên của gia đình tôi 24.533,3m2, trong đó có 1.080m2 đất gia đình tôi đã cải tạo trồng lúa từ ngày khai hoang đến nay. Thế nhưng, phía Công ty TNHH Tiên Lâm chỉ tính bồi thường diện tích đó theo đơn giá đất lâm nghiệp. Không đồng ý, gia đình tôi vẫn tiếp tục kiến nghị. Ngày 5-8-2014, phía Công ty tiến hành đo vẽ lại thì xác định, phần diện tích gia đình tôi trồng lúa giảm xuống chỉ còn 926,475m2. Phía gia đình chấp nhận diện tích này và phía Công ty cũng đã đồng ý bồi thường, hỗ trợ 80,203 triệu đồng. Tuy nhiên, đến tháng 9-2014 khi chưa thực hiện việc chi trả bồi thường, Công ty đã cho người, phương tiện vào san gạt mặt bằng trên phần đất mà gia đình tôi vẫn còn quản lý. Chúng tôi đã yêu cầu họ dừng lại nhưng họ vẫn tiếp tục cho xe tiến vào, buộc chúng tôi phải ném bùn đất để phòng vệ. Không những thế, Phó Giám đốc Công ty là ông Nguyễn Thái Phương đã dí súng vào đầu các thành viên trong gia đình tôi đe doạ. Việc chúng tôi ném bùn đất chỉ nhằm bảo vệ tài sản của gia đình mình thì lại bị cơ quan chức năng khởi tố, còn phía công ty có hành vi sử dụng súng trái phép thì lại không bị xử lý.

Dự án khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại xã Vũ Oai, huyện Hoành Bồ do Công ty TNHH Tiên Lâm thực hiện được UBND tỉnh cấp phép năm 2009 với diện tích khu vực khai thác là 17ha. Dự án nằm trong phần đất nông nghiệp, lâm nghiệp, đất vườn tạp… của 14 hộ dân thuộc thôn Bãi Cát, xã Vũ Oai, huyện Hoành Bồ, trong đó có hộ ông Xìn. Theo hồ sơ của Công ty TNHH Tiên Lâm, triển khai dự án nói trên, Công ty đã lập phương án bồi thường với toàn bộ diện tích liên quan; trong đó 24.533,5m2 đất lâm nghiệp của gia đình ông Xìn được đền bù theo đơn giá của Nhà nước (thời điểm năm 2010) là 3.000 đồng/m2; đồng thời, Công ty còn thoả thuận với gia đình và hỗ trợ thêm tiền đất là 6.000 đồng/m2. Sau khi kiểm đếm xong, gia đình ông Xìn đã nhận tiền đền bù của Công ty 2 lần với tổng số tiền trên 578 triệu đồng, ông Xìn đã ký nhận vào biên bản. Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc điều hành mỏ đá, Công ty TNHH Tiên Lâm khẳng định: “Đối với kiến nghị về việc đền bù 926,475m2 (nằm trong 24.533,5m2 đất lâm nghiệp) là đất trồng lúa, chúng tôi cũng đã yêu cầu, nếu gia đình cung cấp hồ sơ tài liệu chứng minh đó là đất trồng lúa thì Công ty sẽ tiếp tục đền bù theo quy định. Tuy nhiên, từ năm 2010 đến nay, gia đình ông Xìn không đưa ra được tài liệu nào để chứng minh. Hơn nữa, giấy CNQSDĐ và xác định của cơ quan chức năng địa phương đều khẳng định phần diện tích đó là đất lâm nghiệp. Thực tế, năm 2010 chúng tôi kiểm đếm thì diện tích đất trên gia đình ông Xìn lại đang trồng hoa ly và các loại cây khác. Cũng phải cung cấp thêm rằng, năm 2014, khi chúng tôi tiến hành đo đạc lại toàn bộ diện tích đất liên quan đến dự án của gia đình ông Xìn bằng máy móc thì trên thực địa còn thiếu so với hồ sơ hơn 1ha”. Ông Sơn cũng cho hay, Công ty đã thực hiện đền bù cho gia đình ông Thành theo đúng quy định và đã hoàn thành từ năm 2010(?!). Ngày 9-9-2014, khi Công ty cho công nhân và máy xúc vào công trường để thi công san gạt mặt bằng thì gia đình ông Xìn cho người ra ngăn cản, ném đất đá làm hư hỏng tài sản của công ty. Thấy tình cảnh căng thẳng chúng tôi buộc phải nổ súng để ngăn chặn hành vi của các đối tượng. 

Để giải quyết dứt điểm

Tại công văn số 248/UBND-TNMT của UBND huyện Hoành Bồ ngày 26-2-2016 do Phó Văn phòng UBND huyện Đinh Việt Anh ký gửi Báo Quảng Ninh, huyện Hoành Bồ khẳng định: Dự án khai thác đá của Công ty TNHH Tiên Lâm thuộc đối tượng nhà nước thu hồi đất theo quy định tại Điểm đ, khoản 3, Điều 2, Nghị định số 17/2006/NĐ-CP ngày 21-1-2006 của Chính phủ quy định nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế và trình tự thu hồi đất được thực hiện theo Điều 27, 28, 29, 30, 31, 31 của Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13-8-2009 của Chính phủ. Theo đó, việc thoả thuận bồi thường bằng phương án bồi thường năm 2010 giữa Công ty TNHH Tiên Lâm với ông Xìn là đúng quy định. Ngày 15-5-2014, ông Xìn không đồng ý bàn giao đất và có kiến nghị Công ty bồi thường 1.080m2 đất nông nghiệp, ao, mộ (nằm trong 24.533,3m2 đất đã được bồi thường); hỗ trợ đất lâm nghiệp và cây với giá 6.000 đồng/m2. Sau khi xác định lại diện tích đất (962,4m2) ông Xìn sử dụng vào mục đích nông nghiệp, Công ty TNHH Tiên Lâm đã đồng ý hỗ trợ ông Xìn 80,203 triệu đồng. Do ông Xìn chưa ký vào hồ sơ làm thủ tục thuê đất nên Công ty chưa chi trả số tiền trên. Tuy nhiên, Công ty đã chi trả và ông Xìn cũng đã ký nhận số tiền 22 triệu đồng bồi thường ao, ống nước sinh hoạt và di chuyển mộ. Việc Công ty TNHH Tiên Lâm tự ý đưa máy móc, phương tiện vào khu đất lâm nghiệp của hộ ông Xìn để san lấp mặt bằng trong khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho thuê đất; thửa đất còn tranh chấp về bồi thường GPMB là không đúng quy định.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc điều hành mỏ đá, Công ty TNHH Tiên Lâm khẳng định với phóng viên, việc Công ty đã hoàn thành đền bù cho gia đình ông Xìn từ năm 2010.

Liên quan đến vụ xô xát giữa gia đình ông Xìn và Công ty TNHH Tiên Lâm, cơ quan CSĐT Công an huyện Hoành Bồ đã tiến hành khám nghiệm hiện trường và tổ chức điều tra. Cơ quan CSĐT đã ra quyết định trưng cầu giám định hai khẩu súng ngắn bằng đạn cao su của ông Nguyễn Văn Quả (bảo vệ Công ty) và ông Nguyễn Thái Phương (Phó Giám đốc Công ty). Tại bản kết luận giám định số 50/GDSD của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh đã kết luận hai khẩu súng được sử dụng để uy hiếp người nhà ông Xìn là loại súng bắn đạn hơi cay, đạn cao su (công cụ hỗ trợ), không phải vũ khí quân dụng. Quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT xác định, hai khẩu súng này được PC64 Công an tỉnh cấp cho Liên hiệp khoa học công nghệ tài nguyên khoáng sản môi trường và năng lượng. Sau đó, tổ chức này đã trang bị cho ông Quả và ông Phương để làm nhiệm vụ là đúng quy định. Hành vi nổ súng bắn chỉ thiên trong khi thi hành nhiệm vụ là đúng. Còn hành vi dí súng bắn đạn hơi cay vào đầu ông Xìn của ông Phương là không đúng. Tuy nhiên, cơ quan CSĐT cũng xác định, hành vi này chưa đến mức độ truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, cơ quan CSĐT cũng ra quyết định trưng cầu giám định tài sản của Công ty TNHH Tiên Lâm bị phía gia đình ông Xìn ném đất đá. Theo bản kết luận của Hội đồng định giá tài sản tố tụng huyện Hoành Bồ, tài sản máy xúc của Công ty bị thiệt hại 4,085 triệu đồng. Căn cứ tài liệu điều tra thu thập được, Cơ quan CSĐT đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Hoàng Văn Thành, Hoàng Văn Hậu, Hoàng Văn Phúc về tội “cố ý làm hư hỏng tài sản”. Tuy nhiên, sau khi tiến hành họp 3 ngành (Công an - Viện Kiểm sát nhân dân - Toà án) để thống nhất giải quyết và báo cáo thỉnh thị ý kiến của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, xét đến nguyên nhân dẫn đến hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản của các đối tượng, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hoành Bồ đã ra quyết định huỷ bỏ quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và hướng dẫn các bên khởi kiện theo trình tự dân sự.

Với kết quả giải quyết trên, không ít người đang đặt ra câu hỏi: “Liệu đây có phải là cách giải quyết “dĩ hoà vi quý”; đã thực sự công bằng cho gia đình ông Xìn? Tuy hành vi dí súng bắn đạn hơi cay của ông Phương chưa đến mức độ truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng cũng cần xem xét trách nhiệm hành chính, bởi hành vi này có dấu hiệu vi phạm quy định tại Điểm d, khoản 3, Điều 10, Nghị định 167/2013 “sử dụng các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ trái quy định nhưng chưa gây hậu quả”. Thiết nghĩ, cơ quan chức năng cần xem xét thấu đáo, xử lý nghiêm minh hành vi lạm dụng công cụ hỗ trợ vào mục đích trái pháp luật; tự ý san lấp mặt bằng khi chưa được cấp có thẩm quyền cho thuê đất. Phía Công ty TNHH Tiên Lâm cũng cần có lời “xin lỗi” đối với gia đình ông Xìn. Đồng thời, gia đình ông Xìn cũng nên bàn giao đủ diện tích đất tại thực địa cho Công ty theo đúng thoả thuận.

Trần Thanh - Cẩm Nang