Xử lý vi phạm đất đai tại phường Bãi Cháy: Để thấu tình, đạt lý!

Vừa qua, Báo Quảng Ninh nhận được phản ánh của ông Phạm Quang Rạng, trú tại tổ 4, khu 10, phường Bãi Cháy về việc TP Hạ Long ban hành quyết định cưỡng chế tháo dỡ công trình nhà ở của gia đình ông. Cùng với đó, chúng tôi cũng nhận được phản ánh có nội dung tương tự của 7 hộ dân sống liền kề với ông Rạng.

Nhà ở của hộ ông Phạm Quang Rạng xây dựng từ năm 2004 được UBND phường Bãi Cháy xác định là xây dựng trên đất do Nhà nước quản lý. (Ảnh chụp ngày 5-11-2015)

Theo phản ánh của ông Rạng và các hộ dân, diện tích đất mà họ ở là do khai phá từ năm 1988. Sau khi thực hiện việc giải phóng mặt bằng (GPMB) QL18A năm 2000, từ năm 2000-2004, do nhà tạm, nhà ở quá xuống cấp, các hộ dân đã xây dựng, cải tạo lại để ở. Quá trình xây dựng cũng không có đơn vị nào đến lập biên bản vi phạm. Từ thời điểm đó đến nay, các gia đình sống ổn định, hàng năm vẫn nộp thuế đất đầy đủ. Ngày 30-6-2015, UBND phường Bãi Cháy và Đội Thanh tra xây dựng và Trật tự đô thị TP Hạ Long xuống lập biên bản vi phạm hành chính về đất đai và xây dựng đối với 8 hộ. Ngày 15-7-2015, các hộ nhận được Quyết định số 586, yêu cầu tháo dỡ toàn bộ công trình xây dựng. Ngày 17-8-2015, các hộ tiếp tục nhận được Quyết định cưỡng chế số 664. Ông Rạng cho biết: “Từ những năm 1988, sau khi trạm điện 110kV Giếng Đáy xây dựng xong, khu vực này chỉ là bãi đất đá thải trơ trọi, chúng tôi cải tạo ở và trồng cây. Khi thực hiện GPMB QL18A năm 2000, do công trình đã xuống cấp nên tôi có sửa chữa lại để ở. Gần 30 năm nay, chúng tôi sống ổn định, chưa bị xử phạt vi phạm hành chính lần nào. Các con chúng tôi hiện vẫn đang còn trong độ tuổi đi học, tôi là lao động phổ thông, công việc không ổn định, cuộc sống hiện tại cũng rất khó khăn. Nay phường, thành phố ban hành xử phạt, cưỡng chế tháo dỡ công trình, chúng tôi không biết phải ở đâu, cuộc sống sau này như thế nào?”.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của TP Hạ Long về việc xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị và quản lý đất đai trên địa bàn, phường Bãi Cháy phối hợp cùng các cơ quan liên quan tổ chức kiểm tra tại khu vực tổ 4, khu 10, phường Bãi Cháy. Căn cứ vào văn bản liên quan như: Bản đồ địa chính năm 1998, Bản đồ GPMB QL18A; bản đồ khảo sát hiện trạng sử dụng đất do Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất TP Hạ Long lập tháng 4-2013; bản chứng nhận nhà đất đối tượng đền bù di chuyển GPMB xây dựng QL18A… UBND phường Bãi Cháy, Đội Thanh tra xây dựng và Trật tự đô thị TP Hạ Long, Phòng Tài nguyên - Môi trường TP Hạ Long đã xác định 8 hộ dân có các hành vi: Lấn đất (đất thuộc khu đo tỷ lệ 1/5.000 là đất rừng đặc dụng do Nhà nước quản lý), xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng theo quy định phải có giấy phép, xây dựng công trình trên đất không được xây dựng vi phạm quy định tại Nghị định 102/2014/NĐ-CP, Nghị định 121/2013/NĐ-CP. Để xử lý vi phạm, UBND phường Bãi Cháy đã tham mưu cho UBND TP Hạ Long ban hành các quyết định khắc phục hậu quả và cưỡng chế thi hành đối với các hộ dân này.

Tuy nhiên, lật giở lại hồ sơ xử lý vi phạm, chúng tôi được biết, do việc thu hồi đất để GPMB QL18A năm 2000 đã lấy vào công trình nhà ở của các hộ dân, các hộ không được tái định cư nơi khác nên đã tự xây dựng công trình lùi vào phía trong để ổn định cuộc sống. Thực tế, diện tích thuộc khu đo tỷ lệ 1/5.000 do các hộ dân lấn chiếm sau thời điểm GPMB QL18A có vị trí nằm xen kẹp giữa nhà ở của các hộ dân và chân kè đá trạm điện 110kV Giếng Đáy (đã xây dựng cố định từ năm 2001), hiện tại không sử dụng được vào mục đích khác. Các hộ đã ở ổn định nhiều năm, có thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.
Ngoài ra, theo kế hoạch sử dụng đất năm 2015 trên địa bàn TP Hạ Long được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 845 ngày 30-3-2015 thì vị trí của 8 hộ dân tại tổ 4, khu 10, phường Bãi Cháy được hoạch định là đất ở.

Từ những lý lẽ trên, thiết nghĩ TP Hạ Long nên xem xét lại việc cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm đối với 8 hộ dân trên. Phần diện tích còn lại sau bồi thường GPMB QL18A có trong trích thửa địa chính và trích thửa GPMB QL18A của các hộ dân, nên tạo điều kiện hợp thức hoá quyền sử dụng đất cho các hộ. Còn đối với diện tích thuộc khu đo tỷ lệ 1/5.000 do các hộ dân lấn chiếm nên chăng TP Hạ Long xem xét việc cho các hộ được làm thủ tục giao đất, thu tiền sử dụng đất để ổn định cuộc sống, đảm bảo an sinh xã hội. Qua đây, cũng có thể thấy hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng của các cơ quan chức năng khi để xảy ra tình trạng lấn chiếm, xây dựng công trình không phép trong một thời gian dài mà không bị xử lý.

Trần Thanh