Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 21:38 (GMT +7)
Thực hiện trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước: Công dân cũng có quyền yêu cầu được giải trình
Thứ 3, 08/04/2014 | 14:56:58 [GMT +7] A A
Theo Nghị định số 90/2013, công dân Việt Nam được xác định là một trong những đối tượng có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước giải trình khi quyền và lợi ích hợp pháp của công dân bị tác động trực tiếp bởi quyết định, hành vi của cơ quan nhà nước trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Đây có thể coi là một trong những điểm mới, đáng chú ý trong việc thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng. Với quy định này, có thể nói quyền làm chủ của nhân dân được phát huy tối đa, phù hợp với tinh thần, nội dung Hiến pháp - đạo luật cao nhất của Nhà nước ta.
Trao đổi với chúng tôi, luật sư Lê Cao Long, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh cho biết: Cần phải khẳng định rằng Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân và vì dân nên việc công dân có yêu cầu giải trình đối với các cơ quan nhà nước cần được coi là một trong những quyền cơ bản của công dân trong nhà nước pháp quyền XHCN. Việc quy định trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước là một trong những điểm mới quy định tại khoản 16 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng 2013. Cụ thể hoá quy định này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 90/2013. Đây là một quy định rất dân chủ, cần tuyên truyền rộng rãi để nhân dân hiểu và thực hiện đúng.
Theo luật sư Lê Cao Long, trước khi Nghị định 90 được ban hành, Luật Cán bộ, công chức và nhiều văn bản pháp luật quy định về quyền và nghĩa vụ của cán bộ, công chức; về việc công khai minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức đơn vị. Tuy nhiên, cũng chưa có một văn bản pháp luật nào đưa ra những quy định cụ thể về việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước, của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ. Do đó, việc ban hành và triển khai thực hiện Nghị định này sẽ tác động mạnh mẽ vào thái độ, trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước. Đặc biệt, việc quy định công dân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước giải trình trong thực hiện nhiệm vụ sẽ góp phần tăng cường sự giám sát của người dân đối với việc thực hiện quyền lực nhà nước, tăng cường sự đối thoại giữa công dân với cơ quan chức năng. Nếu thực hiện tốt trách nhiệm giải trình, góp phần giảm thiểu khiếu nại trong nhân dân.
Với 4 chương, 20 điều, Nghị định 90 đã quy định về phạm vi điều chỉnh; các nguyên tắc thực hiện, điều kiện tiếp nhận yêu cầu giải trình; quyền, nghĩa vụ của người yêu cầu giải trình và người giải trình; trình tự, thủ tục thực hiện và việc tổ chức thực hiện; thanh kiểm tra việc thực hiện trách nhiệm giải trình cũng như xử lý vi phạm trong việc thực hiện các quy định về trách nhiệm giải trình…
Theo đó, trách nhiệm giải trình phải được thực hiện trên cơ sở quán triệt những quan điểm, nguyên tắc cơ bản như: Đảm bảo công khai, minh bạch, đầy đủ, kịp thời và đúng thẩm quyền; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân. Trách nhiệm giải trình được xây dựng phải tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền yêu cầu giải trình, đề cao trách nhiệm của các cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức trong giải trình về thực hiện nhiệm vụ, công vụ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.
Những quy định trên từng bước cụ thể hoá quyền làm chủ của nhân dân, tạo được sự ủng hộ cao trong dư luận quần chúng. Đồng tình với nội dung của Nghị định 90, ông Tô Đắc Kiếm, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học thị trấn Trới (huyện Hoành Bồ) cho biết: Quy định người dân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước phải giải trình trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao là quy định rất đúng đắn. Đơn cử như trong hoạt động của Hội Khuyến học thị trấn Trới, muốn tổ chức này hoạt động hiệu quả thì mọi hoạt động của Hội phải có sự tham gia bàn bạc công khai, dân chủ của các hội viên - là những người có quyền, lợi ích liên quan. Việc yêu cầu giải trình cũng cần được thực hiện nghiêm túc, kết luận giải quyết thoả đáng và kiên quyết xử lý các đối tượng vi phạm thì mới tạo được lòng tin bền vững trong nhân dân, từ đó quy định yêu cầu giải trình của công dân mới thực sự có ý nghĩa.
Được biết, dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định đang được Thanh tra Chính phủ lấy ý kiến. Mong rằng khi triển khai thực hiện, sẽ tạo ra bước chuyển biến mạnh mẽ trong công tác phòng, chống tham nhũng cũng như nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức của cơ quan nhà nước trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.
Thanh Hoa
Liên kết website
Ý kiến ()