“Lùng bùng” chuyện tranh chấp đất ở phường Đông Mai (Quảng Yên)

Một thửa đất được chuyển nhượng cho nhiều người và việc chuyển nhượng đó đều không thực hiện đúng qui định của pháp luật, khi Nhà nước thực hiện giải phóng mặt bằng (GPMB) đã xảy ra tranh chấp quyền được đền bù. Vụ việc “lùng bùng” đó kéo dài đã 5 năm, đến nay vẫn chưa tìm được hồi kết. Câu chuyện dưới đây là bài học về công tác quản lý đất đai, quản lý hồ sơ và giải quyết đơn thư khiếu nại mà chính quyền TX Quảng Yên cần phải rút kinh nghiệm.

Câu chuyện bắt đầu từ năm 1982, khi gia đình ông Ngô Viết Xoà cùng một số xã viên HTX Phong Cốc, xã Phong Cốc, huyện Yên Hưng (nay là phường Phong Cốc, TX Quảng Yên) đi xây dựng vùng kinh tế mới tại xã Đông Mai, huyện Yên Hưng và được chính quyền giao đất để làm nhà ở, trồng trọt, chăn nuôi tại khu vực Ba Đường (nay là thôn Mai Hoà 2, phường Đông Mai). Sau một thời gian, ông Xoà chuyển về quê sinh sống, giao lại cho con là ông Ngô Viết Xoan quản lý, sử dụng.

Theo hồ sơ địa chính lưu trữ tại phường Đông Mai, tại bản đồ địa chính được đo vẽ năm 1993, thửa đất số 19, tờ bản đồ địa chính số 1 diện tích 5.020m2 được thể hiện là đất thổ cư, chủ hộ là ông Ngô Viết Xoan. Năm 1993, ông Ngô Viết Xoan chuyển nhượng lại cho ông Vũ Văn Xuân, việc chuyển nhượng này đã được UBND phường Đông Mai xác nhận vào đơn xin chuyển nhượng nhà, đất của ông Xoan. Sau khi chuyển nhượng nhà, đất, gia đình ông Xoan chuyển hộ khẩu về thường trú tại tổ 3, thôn Tre Mai, phường Nam Khê, TP Uông Bí. Căn cứ vào đơn xin chuyển nhượng nhà, đất của ông Xoan, UBND phường Đông Mai đã giao thửa đất này cho ông Xuân quản lý, sử dụng. Trong đó diện tích đất ở là 720m2, phần còn lại là đất vườn. Tuy nhiên, trong biên bản bàn giao không có tên, chữ ký của đại diện bên bán là ông Xoan, không có sơ đồ, mốc giới kèm theo và  hiện tại đơn xin chuyển nhượng và nhận chuyển nhượng của hai bên cũng đã bị thất lạc không tìm thấy.

Sau khi nhận chuyển nhượng từ ông Xoan, năm 1999, ông Xuân đã nhượng lại một phần diện tích đất trên cho các ông Nguyễn Văn Tân, Trịnh Đức Nhân (khoảng 1049,4m2). Đến năm 2002, ông Xuân tiếp tục chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất còn lại cho ông Vũ Văn Hùng. Việc chuyển nhượng giữa hai bên có ông thôn trưởng thôn Mai Hoà 2 chứng nhận, trong đó đất canh tác được UBND huyện cấp sổ đỏ là 3.600m2, đất thổ cư tại thửa số 19 tờ bản đồ số 1 là 3.970,6m2. Tất cả các lần chuyển nhượng đó đều không làm thủ tục chuyển nhượng và sang tên trước bạ theo quy định của pháp luật.

Đến năm 2007, khi UBND tỉnh có quyết định thu hồi đất, GPMB để thực hiện dự án đường Uông Bí - cầu Sông Chanh, Ban Bồi thường GPMB TX Quảng Yên đã lập phương án bồi thường thiệt hại về đất và tài sản trên đất cho ông Hùng. Sau khi ông Hùng nhận tiền bồi thường, ông Xoan đã có đơn kiến nghị việc bồi thường thửa đất số 19 cho ông Hùng là không đúng và yêu cầu được nhận khoản tiền bồi thường trên. UBND phường Đông Mai đã mời hai bên đến để đối chứng, làm rõ nội dung vụ việc. Tại buổi làm việc ông Xoan cung cấp chứng lý, chứng minh nguồn gốc thửa đất trên là của ông bằng việc dựa vào sổ mục kê năm 1993, trong đó có ghi tên ông là chủ của thửa đất và xác nhận của một số xã viên HTX có ruộng giáp ranh với gia đình ông công nhận ông có có sử dụng thửa đất trên. Về phía ông Hùng cũng đã đưa ra chứng cứ như, biên bản bàn giao đất ở ngày 20-11-1993, sổ giao đất bìa xanh của UBND huyện Yên Hưng cấp cho ông Vũ Văn Xuân năm 1997 gồm 4 thửa đất canh tác và 1 thửa đất thổ cư là thửa số 19 bản đồ số 1, diện tích 5.020m2 (trên thực tế thửa đất số 19 hiện nay có các gia đình ông Nhân, Tân, Hùng đang quản lý, sử dụng vào mục đích xây dựng nhà ở, còn lại 500m2 đất trống, UBND phường đã giao cho ông Hùng tạm thời sử dụng quản lý, nhưng phải giữ nguyên hiện trạng, không được xây dựng công trình gì trên đó).

Vụ tranh chấp đất trên đã được UBND TX Quảng Yên giải quyết tại Quyết định 1541/QĐ-UBND ngày 26-9-2009 như sau: Không công nhận quyền sử dụng thửa đất số 7 (bản đồ GPMB) tương ứng với một phần thửa đất số 19 (bản đồ năm 1993) là đất của ông Ngô Viết Xoan và ông Vũ Văn Hùng. Đồng thời thu hồi quyết định phê duyệt phương án bồi thường về đất ở đối với các hộ Vũ Văn Hùng, Trịnh Đức Nhân và Nguyễn Văn Tân; thu hồi sổ giao ruộng đất của ông Vũ Văn Xuân do UBND huyện cấp năm 1997; thu hồi một phần thửa đất số 19 đang tranh chấp giữa ông Xoan và ông Hùng giao cho UBND xã Đông Mai quản lý sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp; UBND xã Đông Mai ban hành quyết định thu hồi lại biên bản bàn giao đất ngày 20-11-1993 của UBND xã cho ông Vũ Văn Xuân và tổ chức xét duyệt lại nguồn gốc, hạn mức đất đối với các ông Vũ Văn Hùng, Trịnh Đức Nhân, Nguyễn Văn Tân và yêu cầu họ làm các thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo qui định của Nhà nước. Căn cứ vào hạn mức đất ở, Ban bồi thường sẽ lập phương án bồi thường cho từng hộ gia đình.

Về khiếu nại của ông Xoan, UBND TX Quảng Yên cho rằng, căn cứ vào khoản 1, Điều 50, Luật Đất đai thì sổ mục kê không được coi là một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất, vì vậy chứng lý của ông Xoan đưa ra không có giá trị pháp lý về quyền sử dụng đất của ông tại diện tích trên. Mặt khác, từ năm 1993 đến năm 2003, tên ông không có trong sổ nộp thuế, nhà đất của xã Đông Mai đối với diện tích 5.020m2, vì vậy cả ông Xoan và ông Hùng đều không thể là chủ của diện tích đó.

Vấn đề đặt ra ở đây là, nếu cho rằng diện tích 5.020m2 đất trên không thuộc quyền sở hữu hợp pháp của ông Xoan nên việc chuyển nhượng giữa ông Xoan và ông Xuân là không có giá trị thì tại sao năm 1993, UBND xã Đông Mai vẫn căn cứ vào giấy chuyển nhượng nhà, đất năm 1993 giữa ông Xoan và ông Xuân để giao diện tích trên cho ông Xuân quản lý và sử dụng và UBND huyện Yên Hưng vẫn cấp sổ giao đất số 19, diện tích 5.020m2 đất cho ông Xuân? Chưa kể, hầu hết các tài liệu, hồ sơ liên quan đến vụ việc này do khâu quản lý hồ sơ lưu của TX Quảng Yên quá tắc trách nên đơn chuyển nhượng, biên bản bàn giao nhà, đất, giữa ông Xoan và ông Xuân hiện không tìm thấy dẫn đến sự việc ông Xoan sau bao năm lại quay trở lại khiếu kiện đòi quyền sở hữu thửa đất đã chuyển nhượng.

Được biết, việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa ông Ngô Viết Xoan và ông Vũ Văn Hùng cho đến nay TX Quảng Yên vẫn chưa tìm được câu trả lời thoả đáng để khép lại vụ việc. Có lẽ đây là bài học không chỉ dành riêng cho Quảng Yên trong công tác quản lý đất đai, hồ sơ địa chính và chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Bảo An - Đức Hiếu