Hạn chế TNGT do rượu bia - Cần các biện pháp đồng bộ

Trong tất cả các hành vi vi phạm quy tắc giao thông đường bộ, hành vi vi phạm về nồng độ cồn là khó kiểm tra và xử lý nhất. Bởi lẽ, việc phát hiện, kiểm tra, xử lý và xử lý ở khung hình phạt nào phụ thuộc rất nhiều vào máy móc và sự hợp tác của đối tượng bị kiểm tra. Có lẽ điều này cũng đã lý giải được vì sao mà tỷ lệ người điều khiển phương tiện giao thông vi phạm nồng độ cồn bị xử lý trong thời gian qua còn tương đối thấp.

Lật tẩy “chiêu” của các lái xe

Lẽ thường, 12 giờ - sau bữa ăn trưa mọi người được nghỉ ngơi để lấy sức cho thời gian làm việc buổi chiều, nhưng với cán bộ, chiến sĩ CSGT công an tỉnh vào những ngày cao điểm này lại khác. Đây chính là khoảng thời gian “lý tưởng” để họ có thể kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm luật lệ giao thông; trong đó có quy định về nồng độ cồn. Theo đó, chốt kiểm tra vi phạm nồng độ cồn của lực lượng CSGT công an tỉnh đã được lập tại khu vực gần bến xe công nhân Công ty Than Cao Sơn (TP Cẩm Phả).

Phải mất khá nhiều thời gian, lực lượng CSGT Công an tỉnh mới kiểm tra được nồng độ cồn trong máu của đối tượng Trần Văn Tuấn (phường Trần Phú, TP Móng Cái).

Tuy là giờ nghỉ trưa nhưng trên tuyến đường qua khu vực lập chốt, lưu lượng phương tiện tham gia giao thông vẫn khá đông đúc. Chỉ chừng sau 30 phút, lực lượng CSGT đã phát hiện khá nhiều trường hợp lái xe vi phạm nồng độ cồn; trong đó, chủ yếu là lái xe con. Tuy nhiên, không phải lái xe nào cũng hợp tác, chấp hành quy định đo nồng độ cồn trên máy. Khi CSGT yêu cầu lái xe Trần Văn Tuấn (phường Trần Phú, TP Móng Cái), sinh năm 1978, điều khiển chiếc xe biển kiểm soát 14A-04404 dừng lại để kiểm tra, Tuấn đã khá thành khẩn cho biết: “Em có uống chút chút, không nhiều nên vẫn lái xe an toàn”. Thế nhưng khi CSGT yêu cầu Tuấn thổi máy để đo nồng độ cồn thì Tuấn lại có thái độ không hợp tác. Thay vì hít sâu, thổi hơi dài thì Tuấn chỉ thổi nửa chừng rồi dừng lại. Do vậy, máy đo không đủ dữ kiện để báo chỉ số nồng độ cồn có trong máu. Mất khá nhiều thời gian, yêu cầu thổi đi, thổi lại nhiều lần và phải làm công tác vận động, Tuấn mới chịu hợp tác, thổi theo đúng yêu cầu. Kết quả máy cho chỉ số, nồng độ cồn trong máu của Tuấn đạt 0,28miligam/lít khí thở.

Không chỉ sử dụng “chiêu” thở hơi ngắn khi lực lượng CSGT yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn trong máu như của Tuấn, nhiều lái xe còn có “chiêu” khác điêu luyện hơn để nhằm tránh sự kiểm soát của lực lượng CSGT. Lái xe Nguyễn Xuân Quang, trú tại phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả “bật mí”: “Trót uống rượu, cách tốt nhất là tìm đường tránh mà lái xe cho an toàn. Nếu chẳng may bị cảnh sát tuýt còi thì cứ thành khẩn, yêu cầu thổi cứ thổi. Nhưng đặt đầu lưỡi che một phần ống thổi. Hơi vẫn cứ ra và máy đo sẽ không chính xác. Nếu may mắn còn có thể trắng án”. Trung uý Bùi Thế Mạnh, Đội CSGT Trung tâm, Công an tỉnh cho biết: “Xử lý những trường hợp như của đối tượng Trần Văn Tuấn rất khó và rất mất thời gian. Vì nói Tuấn không hợp tác cũng không hẳn đúng. Khi yêu cầu Tuấn thổi máy đo nồng độ cồn, Tuấn vẫn thổi nhưng không đúng yêu cầu. Và những trường hợp như của Tuấn là khá phổ biến. Biện pháp cuối cùng khi đối tượng không hợp tác là chúng tôi yêu cầu đi làm xét nghiệm máu tại bệnh viện”.

Rõ ràng, với những “chiêu”, “trò” của các đối tượng tham gia giao thông vi phạm nồng độ cồn đã gây mất thời gian và nhiều khó khăn cho lực lượng CSGT khi làm nhiệm vụ. Trong khi đó, lực lượng CSGT mỏng, trang thiết bị đo nồng độ cồn còn thiếu.

Cần biện pháp đồng bộ  

Để tìm hiểu về nhận thức cũng như nguyên nhân dẫn đến tình trạng người tham gia giao thông vi phạm nồng độ cồn còn khá phổ biến hiện nay, mặc dù mức xử phạt quy định tại Nghị định 71 đối với các trường hợp vi phạm không phải là nhỏ, chúng tôi đã làm cuộc khảo sát nhỏ với khoảng 50 người ở Hạ Long, Cẩm Phả và Đông Triều. Kết quả cho thấy, hầu hết các lái xe đều nhận thức được tác hại của việc uống rượu bia với điều khiển phương tiện giao thông. Và đến 99% câu trả lời đều khẳng định, đã có ít nhất, 3 lần uống rượu vẫn ngồi sau tay lái điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn trả lời cho câu hỏi vì sao biết tác hại của rượu bia với điều khiển phương tiện giao thông mà vẫn vi phạm, kết quả khảo sát cho thấy, có 2 nhóm. Đó là nhóm những người nghiện rượu, bia, rơi vào lái xe đường dài hoặc những người làm nghề xe ôm. Họ thường xuyên uống rượu, bia trong các bữa ăn kể cả ăn trưa bình dân. Bởi họ quan niệm, “không có chén rượu (bia) thì nhạt miệng mất ngon”. Nhóm thứ hai là những người lao động, cán bộ, công chức nhà nước. Họ đều khẳng định, hiểu rất rõ tính nghiêm trọng của việc lái xe khi say rượu, bia vì đã được tuyên truyền nhưng khi vào bữa tiệc thì khó lòng khước từ vì trăm nghìn lý do khác nhau. Kết quả khảo sát trên cho thấy, tình trạng vi phạm về nồng độ cồn khi tham gia giao thông còn phổ biến cũng là điều dễ hiểu.

Nhận thấy tình trạng sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông ở Quảng Ninh thời gian qua cũng khá “nóng” nên trong 2 năm trở lại đây đã có một số dự án về giao thông giúp cho Quảng Ninh giải quyết vấn đề này. Điển hình như: Dự án tăng cường ATGT trên các tuyến quốc lộ phía Bắc Việt Nam của tổ chức Jica (Nhật Bản) với 4 hợp phần và 6 chủ đề; trong đó có riêng 1 chủ đề về Rượu, bia và ATGT. Dự án này đã rất chú trọng vào công tác tuyên truyền thông qua việc lựa chọn từng đối tượng cụ thể cho từng đợt tuyên truyền. Hay như Dự án “Phòng chống uống rượu, bia và lái xe” (viết tắt RS10-VN) do Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia, tổ chức Y tế thế giới, Hiệp hội An toàn đường bộ toàn cầu phối hợp triển khai. Dự án này lại đặc biệt chú trọng vào công tác nâng cao năng lực cho những người thực hiện công tác cưỡng chế và thực hiện cưỡng chế. Dự án cũng đã mở được 2 lớp tập huấn cho lái xe chuyên nghiệp và lực lượng CSGT; đồng thời, trang bị 30 máy đo nồng độ cồn cho lực lượng chức năng của tỉnh.

Theo ông Raymond Neil Shuey, chuyên gia hướng dẫn Dự án RS10- VN đến từ Úc, sự hỗ trợ của các dự án chỉ là một phần nhỏ để nâng cao hiệu quả công tác tuần tra, xử lý vi phạm về nồng độ cồn. Còn để hạn chế TNGT do rượu, bia là một bài toán khó cần có sự phối hợp đồng bộ các biện pháp như: Nâng cao ý thức người tham gia giao thông; tăng cường các biện pháp cưỡng chế; tăng cường giáo dục người tham gia giao thông; phối hợp giữa các cơ quan liên quan để thống nhất quy định chung về quy trình kiểm tra nồng độ cồn trong máu và hơi thở. Hạn chế tai nạn giao thông do sử dụng rượu, bia là vấn đề của toàn xã hội. Mỗi cá nhân, gia đình, địa phương và các cơ quan chức năng cần phải phối hợp chặt chẽ giáo dục quản lý và xử lý nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm. Nhưng trên hết, ý thức người tham gia giao thông là yếu tố quan trọng hàng đầu, góp phần giảm  tai nạn giao thông do sử dụng rượu, bia gây ra.

Cẩm Nang